İtikâfın hükmü nedir? İtikâfa giren kimsenin abdest bozmak, yemek, içmek ve tedavi olmak olmak amacıyla dışarı çıkması
câiz olur mu? İtikâfın sünnetleri neledir? Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم ’den rivâyet edilen sahîh itikâfın mahiyeti nasıldır?

İtikâf, kendisini tamamen Allah’a ibâdete vermek için mescitlerden ayrılmamaktır. Kadir gecesini aramak için bu sünnettir. Allah teâlâ Kur’ân’da buna şu ayetiyle işaret etmiştir: “Bununla beraber siz mescitlerde itikâf halinde iken onlara yaklaşmayın.” (Bakara: 187) Buhârî, Müslim ve diğer hadîs kitaplarında anlatıldığına göre Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم itikâfa girerdi, ashâbı da onunla birlikte itikâfa girerdi.
İtikâf nesh edilmeden sünnet olarak kaldı. Buhârî ve Müslim’de Aişe radıyallahu anhüma’dan şöyle rivâyet edildi: Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم vefat edineye kadar Ramazanın son on günlerinde itikâfa girerdi, ondan sonra da eşleri itikâfa girdi. Müslim’de Ebû Said el-Hudri’den rivâyet edildiğine göre Peygamber صلى اللّٰه عليه وسلم Ramazanın ilk on gününde
itikâfa girdi, sonra ortasında itikâfa girdi, sonra şöyle buyurdu: “Ben bu geceyi (kadir gecesini) aramak için Ramazanın ilk on gününde itikâfa girdim. Sonra ortasındaki gecelerde itikâfa girdim. Sonra bana gelindi ve denildi ki: Bu gece Ramazanın son on günüiçindedir. O halde sizden kim itikâfa girmek isterse –bu gecelerde itikâfa girsin.”

Buna göre itikâf nas ve icma ile sünnet olmuştur.

İtikâf yeri, hangi beldede olursa olsun içinde cemaatle namaz kılınan mescitlerdir. Çünkü “siz mescitlesrde itikâf halinde iken” ayetinin genel hükmü bunu ifade eder. Dışarı çıkılma ihtiyacının olmaması için Cuma kılınan bir mescitte itikâfa girilmesi daha faziletlidir. İtikâfa giren kimsenin namaz, Kur’ân kıraati ve zikir gibi ibâdetlerle meşgul olması gerekir. Çünkü itikâftan maksat budur. Özellikle fayda olduğu zaman arkadaşlarıyla birkaç kelime konuşmasında beis yoktur.

İtikâfa giren kimsenin cima etmesi ve cimaın mukaddimesi olan
fiilleri işlemesi haramdır.

Mescidin dışına çıkmaya gelince âlimler bunu üç kısma ayırmışlardır.
Birinci kısım: Şeran ve tab’an gerekli bir iş için dışarı çıkması
câizdir. Mesela Cuma namazı için, kendisine yiyecek ve içecek getiren yoksa yemek ve içmek için dışarı çıkması, farz olan abdest ve gusül için ve büyük ve küçük abdest bozması için çıkması bu kısma girer.
İkinci kısım: Hasta ziyareti ve cenazede bulunmak gibi üzerine farz olmayan itaatler için çıkması eğer itikâfının başında bunu şart koşmuşsa câizdir, şart koşmamışsa câiz değildir.
Üçüncü kısım: Alış veriş ve ailesiyle cima etmek gibi itikâfa aykırı bir şey için çıkması, şart koşsun veya koşmasın câiz değildir. Başarı Allah’tandır.

*********************************
Şeyh Muhammed bin Salih el-Useymin
Soru ve Cevaplarla İslâm’ın Rukünleri Fetva no: 448